Ceny energii elektrycznej i gazu gwałtownie wzrosły w UE po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Osiągnęły swój szczyt w pierwszej połowie 2023 r. Mimo, że obecnie się stabilizują, bez wątpienia Europę dotknął kryzys energetyczny.
Wzrost cen energii elektrycznej i gazu ziemnego
Ceny energii elektrycznej i gazu ziemnego osiągnęły swój szczyt w UE w pierwszej połowie 2023 roku. Powodem ich wzrostu była inwazja Rosji na Ukrainę. Mimo, że te spadają i można stwierdzić, że się również stabilizują, nadal są stosunkowo wysokie. Co więcej, na ich wysokość ma też wpływ wojna Hamasu z Izraelem.
Jak wynika z danych Eurostatu, ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wzrosły w pierwszej połowie 2023 r. w stosunku do roku ubiegłego w 22 krajach UE. Ceny gazu wzrosły w 20 z 24 państw członkowskich UE.
Ceny energii i gazu w UE
W pierwszej połowie 2023 r. średnie ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, łącznie ze wszystkimi podatkami, w UE wzrosły z 25,3 euro za 100 kWh do 28,9 euro za 100 kWh w porównaniu z tym samym okresem w 2022 r.
Średnie ceny gazu ziemnego również wzrosły w tym samym okresie z 8,6 euro za 100 kWh do 11,9 euro za 100 kWh. To najwyższe ceny, jakie kiedykolwiek odnotował Eurostat, oficjalny urząd statystyczny UE.
Patrząc na zmiany procentowe rok do roku, ceny energii elektrycznej w UE wzrosły w I półroczu 2023 r. o 14,5 proc., a ceny gazu o 37,9 proc. Liczby te są jednak niższe niż w drugiej połowie 2022 r., kiedy to zmiany procentowe rok do roku osiągnęły swój szczyt.
Dane liczbowe wskazują, że według Eurostatu ceny energii elektrycznej i gazu w UE stabilizują się, mimo że ceny dla odbiorców końcowych wraz z podatkami są nieco wyższe niż w drugiej połowie 2022 r.
Ceny energii elektrycznej w UE
W pierwszej połowie 2023 r. ceny energii elektrycznej wraz z podatkami dla gospodarstw domowych na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) wahały się od 11,4 euro za 100 kWh w Bułgarii do 47,5 euro za 100 kWh w Holandii. Dlaczego ceny energii elektrycznej w Holandii poszybowały w górę o prawie 1000 proc.? Zdaniem Eurostatu na ten nadzwyczajny wzrost ma wpływ kilka czynników. Po pierwsze wycofano tam ulgi podatkowe z 2022 r., jednocześnie podwajając wysokość podatku od energii elektrycznej dla gospodarstw domowych.
Tuż za Holandią uplasowała się Belgia (43,5 euro), Rumunia (42 euro) i Niemcy (41,3 euro). Najniższe ceny odnotowano w państwach kandydujących do UE – Serbii (9,6 euro), Bośni i Hercegowinie (8,7 euro) i Turcji (8,4 euro). Polska zajęła w rankingu 12. miejsce od końca z ceną 17,7 euro za 100 kWh.
Ceny energii elektrycznej w dziewięciu państwach członkowskich UE były wyższe od europejskiej średniej, która wyniosła 28,9 euro za 100 kWh.
Ceny gazu ziemnego w UE
Ceny gazu ziemnego znacznie wzrosły w kilku krajach Europy. Na Łotwie, w Rumunii i Austrii wzrosły o ponad 100 proc. Średnie ceny gazu dla gospodarstw domowych w I półroczu 2023 r. najniższe były na Węgrzech (3,4 euro za 100 kWh), w Chorwacji (4,1 euro) i na Słowacji (5,7 euro), a najwyższe w Holandii (24,8 euro) i Szwecji (21,9 euro). i Danii (16,6 euro). W Polsce było to 6,8 euro za 100 kWh.
Ceny gazu w ośmiu państwach członkowskich UE były wyższe od europejskiej średniej, która wyniosła 11,9 euro za 100 kWh.
Ceny gazu były najniższe w Turcji (2,5 euro), jeśli uwzględni się kraje kandydujące do UE. W przeciwieństwie do cen prądu, kandydaci nie mieli najniższych cen gazu, co widać na przykładzie takich krajów jak Macedonia Północna (10,4 euro) czy Bośnia i Hercegowina (5,9 euro).
Import energii z Rosji do UE
Eurostat odnotował znaczącą zmianę w ilości energii importowanej z Rosji do UE od czasu rozpoczęcia wojny w Ukrainie. Rozwój branży odnawialnych źródeł energii, a także import gazu z Norwegii i USA pomógł zrekompensować tę lukę.
Najbardziej uderzającą zmianę można zaobserwować w przypadku gazu ziemnego. Jego import z Rosji stanowił prawie 50 proc. całkowitego importu UE przed wojną. W 2022 r. odsetek ten znacznie spadł, do 12 proc. w październiku.
Źródło: Eurostat, Euronews
