Sejm uchwalił ustawę wprowadzającą w Polsce system kaucyjny opakowań po napojach. Przedsiębiorcy obawiają się jego negatywnych konsekwencji, w tym m.in. konieczności podwyżki cen soków, mleka, wód czy piwa nawet o kilkadziesiąt procent. System ma wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.
System kaucyjny – jak to działa?
System kaucyjny to niezbędne narzędzie dla firm przetwórczych. Muszą one osiągać wyznaczone cele dotyczące zbiórki opakowań, jak i dostępu do recyklatu, czyli surowca wtórnego. Wejście w życie tego systemu ma docelowo zwiększyć recykling odpadów opakowaniowych i zmniejszyć ilość generowanych odpadów, które zaśmiecają środowisko.
W praktyce będzie to wyglądało tak, że sklepy o powierzchni większej niż 200 metrów kwadratowych będą zobowiązane do odbioru pustych opakowań. Mniejsze markety będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie. Po oddaniu opakowań będzie można odzyskać wcześniej zapłaconą kaucję. Zgodnie z opublikowanym w kwietniu projektem rozporządzenia ma ona wynieść 50 gr i będzie zwracana w sklepie bez konieczności pokazania paragonu. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego.
Apel do Sejmu i Senatu
Siedemnaście organizacji związanych z sektorem rolno-spożywczym – przedstawiciele branży m.in. mleczarskiej, sokowniczej czy browarniczej – zwróciło się z apelem do premiera, wicepremiera, Sejmu i Senatu, a także ministra rolnictwa. Wnoszą oni o poparcie propozycji zmian w ustawie, które zdaniem ich reprezentantów są niezbędne. Poprawki miałyby zapobiec wielomiliardowym stratom i podwyżkom, których wprowadzenie byłoby nieuniknione.
„Państwo Polskie powinno zapewnić właściwe warunki prawne dla przedsiębiorców, gwarantujące efektywność ekonomiczną i środowiskową systemu, jego powszechność i przyjazność dla społeczeństwa. Niestety, bez proponowanych przez nas zmian ustawa szkodzi zarówno przetwórcom, rolnikom, jak i konsumentom, a co najważniejsze stwarza realne zagrożenie środowiskowe już w 2025 r.”
— czytamy w apelu.
System kaucyjny w Polsce – konsekwencje
W apelu organizacje zgodnie uznały, że ustawa w obecnym kształcie wpłynie na podwyżkę cen napojów – mlecznych, wód, soków i piwa. Z kolei miliardowe straty w postaci karnych opłat uderzą w przetwórców i rolników. Polacy odczują dodatkowe obciążenie w postaci dodatkowego podatku VAT, który będzie naliczany od kaucji.
Polska Federacja Producentów Żywności (PFPŻ) twierdzi, że obecny projekt systemu kaucyjnego na opakowania po napojach jest szkodliwy dla polskiego rolnictwa, konsumentów, środowiska i przetwórstwa. Szacuje się, że 16 mld opakowań po napojach trafi na wysypiska, zamiast zostać zebrane i przerobione na surowce wtórne. Wdrożenie w życie ustawy zniszczyłoby też dobrze funkcjonujący system kaucyjny na szklane butelki wielokrotnego użytku.
Wzrost cen napojów uderzy w konsumentów i spowoduje spadek popytu. To z kolei wpłynie na pogorszenie się i tak już trudnej sytuacji finansowej polskich producentów rolnych i zakładów przetwórczych.
Proponowane zmiany w systemie kaucyjnym
Organizacje, które zdecydowały się na zaproponowanie zmian w obecnym projekcie ustawy o systemie kaucyjnym na opakowania po napojach zaproponowały 4 kluczowe poprawki. Wśród nich znalazła się m.in. ta dotycząca dodania możliwości zbiórki opakowań samodzielnie lub poprzez organizacje odzysku w 2025 r. Ten zapis umożliwi uniknięcie sytuacji, w której 16 mld opakowań nie zostanie wliczonych do zbiórki. Kolejna propozycja dotyczy zrezygnowania z kaucji na opakowania jednorazowe i te wielokrotnego użytku z podatku VAT. System kaucyjny ma być zachętą do działań prośrodowiskowych, a nie dodatkowym utrudnieniem i podatkiem dla Polaków.
Źródło: Business Insider, prawo.pl