Technologia zmienia naszą pracę od dziesiątek lat i zastępuje kolejnych pracowników – zaczynając od kobiet, które pracowały w przemyśle tekstylnym, przez operatorów central telefonicznych w latach 70., aż po lata 2000., kiedy to usługi przesyłania strumieniowego audio i wideo zaczęły wypierać sklepy z kasetami i płytami CD. Jednak ten temat wydaje się dziś spędzać sen z powiek coraz większej grupie osób ze względu na rosnący poziom zaawansowania sztucznej inteligencji.
Czy sztuczna inteligencja zabierze nam pracę?
Wraz z nadejściem każdego nowego etapu rozwoju technologicznego, który eliminował zapotrzebowanie na określone zawody, ludzie protestowali. W 1930 roku ekonomista Maynard Keynes w swoim eseju napisał, że “jesteśmy dotknięci nową chorobą”, a jest nią „bezrobocie technologiczne”.
Analiza przeszłości może być więc dobrym punktem wyjścia do spojrzenia w przyszłość. Raport Challenger, Gray & Christmas, Inc. wykazał, że prawie 4 tys. zwolnień w zeszłym miesiącu było związanych z wprowadzeniem do firm sztucznej inteligencji. Obawy związane z ciągłym rozwojem AI są realne. Jednak biorąc pod uwagę wydarzenia z przeszłości, można stwierdzić, że ludzie są odporni i zdolni do przystosowania się.
Człowiek vs. technologia
Poniżej przedstawiamy listę zawodów, które faktycznie stały się w części lub w całości niepotrzebne dzięki postępowi technologicznemu, co pokazuje, że historia nie różni się tak bardzo od teraźniejszości.
Tkacze i robotnicy włókienniczy
Na początku XIX wieku poważnym problemem dla wielu osób stało się “wejście” maszyn do fabryk. Wielu pracowników włókienniczych spędziło lata, być może nawet dziesięciolecia, na szlifowaniu i doskonaleniu swojego rzemiosła. Jednak w pewnym momencie zaczęli być zastępowani przez maszyny, co pozwoliło wielu firmom na oszczędności.
Niektórzy tkacze protestowali niszcząc maszyny tekstylne, podczas gdy inni palili fabryki lub atakowali strażników. Wojsko ostatecznie stłumiło bunt w 1813 r. Wprowadzono też nowe prawo, zgodnie z którym niszczenie sprzętu maszynowego było karane śmiercią.
Rolnicy
Ekonomista Maynard Keynes argumentował w latach trzydziestych XX wieku, że to technologia była winna spowolnienia gospodarczego podczas Wielkiego Kryzysu. Traktor został po raz pierwszy wprowadzony na rynek w 1902 roku, ale był zbyt duży i drogi dla zwykłych rolników. Jednak kiedy Henry Ford wprowadził na rynek traktor Fordson w 1917 roku, wszystko się zmieniło. Wówczas mniej więcej 1/3 Amerykanów pracowała na farmach, a według The Atlantic do 1950 roku liczba ta spadła do zaledwie 10%, do 2010 roku do zaledwie 2%.
Operatorzy wind
Operatorzy wind byli kiedyś niezbędni do przemieszczania się z jednego piętra na drugie w wieżowcach na początku XX wieku. Jednak w 1945 r. wszystko się zmieniło. Wówczas operatorzy wind w Nowym Jorku rozpoczęli strajk, co kosztowało miasto 100 milionów dolarów utraconych podatków i uniemożliwiło 1,5 miliona pracownikom biurowym dotarcie do pracy. To wtedy stare windy zastąpiły te obsługiwane ręcznie, skutecznie eliminując stanowisko na dobre.
Monterzy części samochodowych
We wczesnych latach 50. XX wieku producenci samochodów zaczęli wykorzystywać technologię, aby przyspieszyć produkcję i obniżyć jej koszty. Jednym z przykładów jest firma Ford Motor Company, która w 1949 roku przeniosła swoją bazę produkcyjną do Brook Park w stanie Ohio i skutecznie zmniejszyła zatrudnienie o 90%.
Prezydent John F. Kennedy został poproszony o zajęcie się narastającym problemem przejmowania miejsc pracy przez technologię w 1960 r. Wyraził jednak swoje poparcie dla zmian, mówiąc, że maszyny „nie zostały stworzone po to, by zniszczyć nasz dobrobyt i kondycję ekonomiczną, to osoby poszukujące pracy powinny pracować nad przeniesieniem swoich umiejętności”.
Pracownicy magazynów
Chociaż bycie pracownikiem magazynu jest dziś nadal powszechne, istnieje jeden aspekt tej pracy, który w dużej mierze stał się już nieaktualny – to sortowanie produktów, które trafiają do magazynu.
Operatorzy central telefonicznych
Operatorzy central telefonicznych byli kiedyś istotną częścią komunikacji telefonicznej na przełomie XIX i XX wieku. W tamtym czasie technologia nie była wystarczająco zaawansowana, aby ludzie mogli bezpośrednio wybierać numer telefonu, zamiast tego witał ich operator centrali, który przełączał rozmowę.
Chociaż w 1892 roku wynaleziono zamiennik ludzkich operatorów i central telefonicznych, rozwiązanie nie przyjęło się od razu. Tak naprawdę dopiero w 1965 roku jedna z popularniejszych wówczas firm telekomunikacyjnych wdrożyła swój pierwszy w pełni elektroniczny system przełączania.
Pinboye
Pinboye to osoby, które w latach 80. w USA były niezbędne do tego, by w pełni cieszyć się z gry w kręgle. Stali oni w miejscu, gdzie kula uderzała w drewniane figurki, a ich zadaniem było ustawianie tych kręgli, które upadły i oddawanie kuli uczestnikom zabawy. Bardzo szybko, bo pod koniec tej dekady pinboyów wyparli zautomatyzowani “ustawiacze kręgli”.
Operatorzy linotypu
Przed wprowadzeniem technologii druku cyfrowego byli ludzie, którzy wykonywali zawód operatora linotypu – używali oni maszyny linotypowej do drukowania słowa pisanego. Wówczas polegało to na odciskaniu gorących metalowych bloków z literami na papierze. To rozwiązanie było wyjątkowo popularne w latach 70. XX wieku.
Agenci podróży
Liczba osób wykonujących ten zawód malała z każdym dniem mniej więcej od wczesnych lat 90. XX wieku. W 2015 roku takich pracowników było już o 60% mniej. Nowy raport Statisty z 2023 r. wykazał, że 72% badanych osób woli rezerwować wycieczki online, co stanowi znaczny kontrast w porównaniu z zaledwie 12% osób, które korzystają z usług stacjonarnych biur podróży.
Pracownicy sklepów w kasetami wideo
Sklepy z kasetami wideo były kiedyś podstawą weekendowych wieczorów filmowych. Jednak wraz z wprowadzeniem usług przesyłania strumieniowego, takie sklepy powoli zaczęły bankrutować, eliminując tym samym tysiące miejsc pracy.